روش های تعمیر باتری ماشین

هنگامی که باطری ماشین استارت نمی زند و احتمالا خراب شده است یکی از مهمترین سوالاتی که در ذهن هر کس ایجاد میشود این است که آیا این باطری را میتوان تعمیر و احیا کرد و مدتی از آن استفاده نمود و یا قطعا باید باتری را تعویض کرد.

وقتی باتری شما استارت نمی خورد و به اصطلاح عام خوابیده است دو علت اصلی برای وقوع این مشکل وجود دارد یکی سولفاته شدن صفحات باتری و دیگری صفحات داخلی باتری دارای قطعی بوده که در این صورت کاری نمی توان از پیش برد و دیگر نمی توان باتری را تعمیر کرد و باید به فکر باتری نو بود.

اما اگر علت خرابی باتری شما سولفاته شدن باشد می توانید به چند روشی که در ادامه به آن می پردازم باتری خود را احیا نموده و آن را تعمیر نمایید..

اصلی ترین دلیل خراب شدن باتری

با استفاده از روش های احیا و تعمیر باطری ماشین در داخل باطری صفحات سربی وجود دارند که به هم وصلند و در واقع شش خانه باطری را این صفحات تشکیل میدهند این صفحات داخل الکترولیت یا اسید باطری قرار دارند و از واکنش شیمیایی که بین این دو انجام میشود برق تولید میشود. حال با افزایش طول عمر باطری روی این صفحات را سولفات سدیم میپوشاند و این صفحات دیگر خاصیت قبلی خود را از دست میدهند.

علائم خرابی باتری خودرو

موارد و علائم بسیار زیادی وجود دارد که نشان‌دهنده خرابی باتری خودرو هستند. اما در همه شرایط این علائم یکسان نیستند. اگر باتری شما یکی از موارد زیر را داشته باشد باید بدانید که باتری شما در حال خراب شدن است.

هنگامی‌که در ماشین را باز می‌کنید هیچ‌کدام از چراغ‌های ماشین روشن نمی‌شود و یا ماشینتان استارت نمی‌خورد.

• اگر باتری ماشینتان به‌طور کامل خالی شده باشد موتور ماشین به‌هیچ‌وجه روشن نمی‌شود و هیچ صدایی از آن بیرون نمی‌آید.
• اگر باتری ماشین خیلی ضعیف باشد در این صورت چراغ‌های داخلی نور بسیار کمی دارند.
• • علت موارد بالا می‌تواند خرابی فیوز باتری نیز باشد.
• چراغ‌های جلو و رادیو روشن نمی‌شوند، یا چراغ‌های جلو بسیار کم‌نور هستند.
• اگر چراغ‌های جلو و رادیو شما روشن نمی‌شوند و ماشین شما نیز شروع به کار نمی‌کند، به‌احتمال زیاد باتری شما خراب شده است.
• • دلیل موارد بالا می‌تواند خرابی فیوز اصلی، خوردگی باتری یا سایر مشکلات مربوط به سیم‌کشی باشد.
• هنگامی‌که کلید احتراق را روشن می‌کنید، هیچ اتفاقی نمی‌افتد.
• اگر باتری کاملاً خراب شده باشد، وقتی سوییچ را در استارت ماشین می‌چرخانید، اصلاً چیزی نمی‌شنوید یا احساس نمی‌کنید.
• •  دلایل موارد بالا می‌تواند استارت معیوب، خرابی سوئیچ احتراق، فیوز ضعیف، نیز باشد.
• هنگام چرخاندن سوییچ ماشین در استارت، استارت زده می‌شود ولی ماشین روشن نمی‌شود.
• اگر موتور استارت خیلی آهسته کار کند، یا چند بار لرزش داشته باشد و درنهایت کلاً متوقف شود، احتمالاً باتری خراب شده است. در بعضی موارد، ممکن است مشکل از استارت ماشین باشد و باتری ایرادی نداشته باشد.
• •  اگر استارت به‌درستی کار می‌کند احتمالاً ایراد از مخزن سوخت یا باتری شماست.
  • این موارد می‌تواند به دلایل متناوبی مانند کمبود سوخت یا خرابی استارت موتور رخ دهد.

چگونه باتری اتومبیل می‌میرد؟

درنظر داشته باشید که منظور ما از باتری مرده، باتری دشارژ شده به علت روشن بودن چراغ‌های خودرو یا روشن نکردن خودرو به مدت بیش از یک ماه نیست، چرا که در این حالت با یکبار شارژ یا باتری‌به باتری کردن مشکل کاملا برطرف می‌شود. اما وقتی که باتری توانایی خود در نگهداری شارژ را از دست می‌دهد، مشکل جدی‌تری رخ می‌دهد که می‌توان از آن تحت عنوان باتری مرده یاد کرد. در چنین شرایطی ساختار داخلی باتری رفته رفته سولفاته می‌شود، به این معنی که بلورهای سولفات سرب (PbSO4) روی سطوح صفحه‌ها تشکیل می‌شود. درنظر داشته باشید که به طور کلی روند فعالیت عادی باتری به این صورت است که الکترون‌ها از صفحه سرب (Pb) به صفحه اکسید سرب (PbO2) منتقل می‌شود و جریان الکتریکی ایجاد می‌شود که انرژی لازم برای حرکت استارت موتور یا روشن شدن چراغ‌ها را تامین می‌کند. هربار که باتری به طور کامل تخلیه می‌شود، روند سولفاته شدن نرم رخ می‌دهد، اما وقتی مجدد باتری شارژ می‌شود، واکنش شیمایی در جهت عکس رخ می‌دهد و صفحات سرب مجدد به حالت اولیه خود باز می‌گردند. اما اگر باتری به مدت طولانی در حالت تخلیه قرار داشته باشد، صفحات سرب با بلورهای PbSO4 پوشیده می‌شود. در نهایت این بلورها در کل باتری پخش شده و منجر به ایجاد اتصال کوتاه در اجزای داخلی باتری می‌شود.

روش تعمیر باتری اسیدی

اگر باتری شما اسیدی است. ابتدا شش عدد درب باطری را باز کنید پس از آن اسید باتری را کلا تخلیه کنید. مراقب باشید تا اسید کاملا تخلیه شود. پس از انجام این کار آب مقطر را همراه با جوش شیرین مخلوط کرده و آن را داخل باتری بریزید سپس به مدت ۶۰ دقیقه صبر کرده و مجددا باتری را تخلیه کنید. بعد از این که باتری کاملا تخلیه شد اسید استاندارد ۱۲۵۰ درجه را داخل خانه های باتری بریزید و باطری را به مدت ۲۴ ساعت زیر شارژ کند قرار دهید. پس از اینکه باطری ۲۴ ساعت شارژ شد به وسیله یک ولت متر ولتاژ باطری را اندازه گیری نمایید در این صورت ولتاژ باطری باید حداقل ۱۲ باشد . اگر ولتاژ باطری ۱۲ بود آن را روی ماشین نصب کرده و استارت بزنید اگر ماشین روشن شد باطری شما احیا شده است.

توجه: اسید حالت خورندگی شدید دارد و برای محیط زیست بسیار مضر و خطرناک است پس آب اسید تخلیه شده را روی خاک یا روی زمین یا در جوی آب نریزید و مستقیماً در چاه فاضلاب بریزید.

مراقب باشید اسید به پوست دست شما یا لباس شما نرسد.

در صورت ریختن اسید روی پوست دست فوراً محل مورد نظر را با آب سرد و صابون بشویید.

گاهی علت استارت نزدن خودرو و ضعیف شدن باطری پائین آمدن غلظت الکترولیت (اسید) باطری است. در این حالت شما باید ابتدا مقداری از اسید باطری را خالی کنید تقریبا نصف  پس ازآن اسید با غلظت بالاتر از ۱۲۵۰ درجه را به جای آن بریزید. سپس باطری را زیر شارژ قرار دهید به مدت ۲۴ ساعت. بعد از این کار ولتاژ باطری را به وسیله یک ولت متر اندازه بگیرید. اگر ولت باتری ۱۲ بود باطری را روی ماشین نصب کنید و استارت بزنید . ماشین روسن خواهد شد وباتری برای مدتی روی ماشین کار خواهد کرد.

باطریهای اسیدی به علت این که درب باتری باز میشود و میتوان اسید باطری را عوض و یا غلیظتر کرد راحتر از نمونه اتمی باطری قابل تعمیر و احیا هستند.

روش تعمیر باتری اتمی

به طور کلی باتری های اتمی خرابی بسیار کمی دارند. باتری ها ممکن است در صورت بروز حوادث، آسیب ببینند. استفاده از اصول تعمیر باطری های اتمی همیشه ضروری نیست و حتی اعلام خطر شده است که در صورت امکان درپوش باتری اتمی را نیز باز نکنید.

در صورتی که باتری شما دارای گارانتی است شما می توانید باطری اتمی خود را برای گارانتی به نمایندگی مربوطه ببرید. در صورتی که نیاز است درپوش باطری باز شود بهتر است این کار توسط استاد ماهر باتری سازی انجام شود.

اگر باطری شما یک باطری اتمی است ابتدا باید باطری را کاملا دشارژ کرده و کاملا باطری باید تخلیه شود و ولتاژ برق آن به صفر برسد جهت انجام این کار میتوانید از یک مصرف کننده برقی مانند یک لامپ 12 ولت استفاده کنید. لامپ را به باطری وصل کنید و صبر کنید تا باطری کاملا تخلیه شود وقتی که لامپ خاموش شد یعنی باطری کاملا تخلیه شده.

پس از انجام این کار باید باطری را شارژ کنید ولی این کار باید کاملا با احتیاط انجام شود چون شارژ چنین باطری ممکن است به معکوس شدن قطب ها بیانجامد و دیگر باطری کاملا از بین میرود.

برای همین شارژ باطری را روی شارژ کند و با کمترین آمپر ممکن تنظیم کنید و باطری را به مدت 24 ساعت زیر شارژ بگذارید. البته باید هر ساعت یک بار دمای باطری را کنترل کنید تا زیاد داغ نشود اگر دیدید باتری زیاد داغ شده شارژر را خاموش کنید و صبر کنید باطری خنک شود و مجددا این کار را انجام دهید.

روش های دیگر احیا باتری

تعمیر باتری با دشارژ کامل باتری و شارژ مجدد آن

این روش تعمیر باتری، برای هر مدل باتری اعم از سیلد و اسیدشارژ قابل استفاده است. این روش یک قدم فراتر از روش قبلی گذاشته و کار را کمی سخت تر کرده است. در این روش شما ابتدا باید باتری را تخلیه کامل کنید. مثلاً چراغ ماشین را روشن بگذارید و آنقدر صبر کنید (شاید خیلی زیاد) تا برق باتری کامل تخلیه شود و چراغ ها خاموش شوند. حال باتری را به مدت طولانی مثلاً ۴۸ ساعت شاید هم بیشتر توسط دستگاه شارژر باتری با شارژ ملایم، شارژ کنید.

شارژ باتری اتمی

برای شارژ کردن این باتری دو روش وجود دارد که شامل موارد زیر می شود:

روش اول می توان آن را به مراکز تعمیر باطری ببرید و از آن ها بخواهید تا این باتری را برای شما شارژ کند. البته احتمال اینکه باطری اتمی شما خالی شود بسیار کم است و در مدت یک ماه یک باطری بین 2 الی 5 درصد از شارژ خود را از دست می دهد در صورتی که یک باطری اسیدی در این مدت کاملا شارژ خودر ا از دست می دهد. همچنین باید اشاره کرد که باتری اتمی بهترین باتری برای ماشین ها می باشد و اگر باتری ماشین شما تمام شد بهتر است از باتری اتمی استفاده کنید، زیرا به سیستم برق ماشین آسیب وارد نمی کنند و همچنین ماشین شما دچار برق دزدی نمی شود.

روش شارژ سریع باتری اتمی

در این روش باطری اتمی به سرعت شارژ می‌شود. این روش برای زمان هایی است که ممکن است ما زمان کافی برای شارژ کامل را نداشته باشیم. در این روش جریان با آمپر بالا به باطری وارد می‌شود و باطری به سرعت شارژ می‌شود. ممکن است صفحات داخلی باطری در این روش به علت حرارت زیاد اولیه آسیب ببینند. همواره بهترین روش برای شارژ کردن باطری اتمی روش شارژ کند است. با این روش باطری ها به راحتی و با اطمینان بیشتر شارژ می شوند.

درصورتی‌که علائم خاصی در داخل باطری مشاهده کردید مانند جوشیده شدن یکی از خانه های داخل باطری به این معنی است که خانه داخل باطری خراب شده است و شارژ آن بی فایده است و باید تعمیر شود.

روش شارژ کند باتری اتمی

در این روش آمپر کمتری را به باطری می‌دهند و به همین دلیل باطری کند تر از زمان معمول شارژ می‌شود. درنتیجه باطری به‌ صورت کامل شارژ خواهد شد. در روش کند ممکن است باطری تا ۲۴ ساعت در زیر بار برای شارژ باشد. در این روش باطری به خوبی و به‌صورت کامل شارژ می‌شود.

روش شارژ باتری اتمی

• اولین قدم جهت شارژ باطری اتمی در خانه، خارج کردن آن از اتومبیل است. شما باید بدانید که چگونه باطری را از ماشین خارج کنید تا آسیبی به باتری و ماشین وارد نشود. برای این کار، ابتدا کابل های باطری را با آچار شل کنید و سپس برای جدا شدن باتری از جایگاه آن در ماشین تلاش کنید. هنگام کار با باتری اتمی خودرو و خارج کردن آن از ماشین، حتما از عینک ایمنی و دستکش محافظ استفاده کنید. در باطری اتمی ممکن است موادی وجود داشته باشند که خاصیت خورندگی داشته باشند و یا به گونه ای دیگر به شما آسیب بزنند. پس پیش از هر چیزی، حتما دفترچه راهنمای باطری اتمی ماشین خود را با دقت مطالعه کنید تا از هر گونه حادثه احتمالی جلوگیری کنید.
• قدم بعدی، رفتن به سراغ شارژر باطری اتمی است. برای شارژ باطری اتمی در خانه به شما توصیه می شود که از شارژر سه مرحله ای استفاده کنید. این نوع شارژربرای باطری شما مناسب است و قیمت معقولی دارد. شارژر را به منبع برقی مانند جریان برقی خانگی متصل کنید؛ ولی آن را روشن نکنید و اجازه دهید که کمی خاموش بماند. یک باتری اتمی مجهز به لوله کوچکی به نام لوله تخلیه است که حضورش منجر می شود تا گازهای داخلی باطری اتمی از آن خارج شوند. اطمینان حاصل کنید که این لوله مسدود نشده و کاملا باز است. قطب مثبت باطری را به قطب مثبت شارژر و قطب منفی باطری را به قطب منفی شارژر متصل کنید.
• حالا زمان آن رسیده که ولتاژ شارژر را تنظیم کنید. به هر میزان که ولتاژ شارژر را کمتر تنظیم کنید، باطری شما دیرتر شارژ می شود. ولی هیچوقت با بالاتریت میزان ولتاژ به شارژ کردن باطری خود اقدام نکنید. بلکه بهترین محدوده ولتاژ را با توجه به نوع باطری خود انتخاب کنید تا به ماندگاری باطری اتمی خود کمک کنید. پس از تنظیم ولتاژ شارژر، آن را روشن کنید. حدود 5 ساعت زمان می برد تا مرحله اولیه شارژ را پشت سر گذاشته و 70 درصد باطری خود را شارژ کنید. شارژر به طور خودکار در مرحله دوم شارژ، به ولتاژ پایین تری می رسد. مرحله دوم شارژ ممکن است حتی 10 ساعت هم زمان نیاز داشته باشد. پس از شارژ کامل باطری، شارژر وارد فاز ولتاژ پایین شناور می شود که به آن، شارژ قطره ای نیز می گویند.
• پس از این که مطمئن شدید باطری شما به طور کامل شارژ شده، آن را از شارژر جدا کنید یا آن را برای ذخیره سازی طولانی مدت، روی یک شارژر قطره ای قرار دهید. برای نصب مجدد باطری، شارژر را خاموش کنید و سپس سیم های برق را جدا کنید. باطری را به جایگاه خود در ماشین برگردانید و کابل های برق را دوباره متصل کنید. مطمئن شوید که قطب مثبت باطری به کابل های مثبت و قطب منفی باطری به کابل منفی متصل شده. اگر قصد استفاده از باطری را برای چندین هفته ندارید، آن را روی حالت شارژ قطره ای قرار دهید و یا هر چند هفته یک بار آن را دوباره شارژ کنید تا از تخلیه طبیعی باطری جلوگیری شود.

شارژ باتری اسیدی

روشهای مختلفی برای شارژ باتری سرب اسید وجود دارد که از هر روش می توان برای برنامه های معین استفاده کرد. برخی از برنامه ها از روش شارژ ولتاژ ثابت استفاده می کنند، برخی دیگر از برنامه ها از یک روش جریان ثابت استفاده می کنند، در حالی که شارژ تدریجی پر کردن دائمی باتری نیز در بعضی موارد مفید است  به طور معمول سازنده ی باتری، روش صحیح شارژ باتری های خاص سرب اسید را ارائه می دهد. شارژ جریان ثابت معمولا در شارژ باتری سرب اسید استفاده نمی شود.

متداول ترین روش شارژ برای باتری سرب اسید، روش شارژ ولتاژ ثابت است که از نظر زمان شارژ یک فرآیند مؤثر است. در چرخه شارژ کامل ، ولتاژ شارژ ثابت می ماند و با افزایش سطح شارژ باتری ، جریان به تدریج کاهش می یابد.

قرص احیا باتری

این روش فقط برای باتری های اسیدشارژ کاربرد دارد زیرا شما باید به شش خانه باتری دسترسی داشته باشید. البته این روش تقریباً منسوخ شده است چون قرص باتری به سختی در بازار یافت می شود. قرص باتری دقیقاً کارش این است که غلظت الکترولیت را بالا ببرد و حالت یونی الکترولیت تقویت شود. باید در هرکدام از شش خانه باتری یک قرص بیندازید و کمی صبر کنید.

نحوه فهمیدن قطع شدن صفحات باتری

در ادامه ی بحث روش های احیای باتری ماشین به این سوال می رسیم که چگونه می توان فهمید کدام باتری قابل احیا شدن است. در واقع ما در دو مورد زیر خواهیم فهمید که چه زمانی صفحات باتری قطع است و چه زمانی صفحات باتری فقط سولفاته شده اند.

• اگر برق پشت آمپر کلا قطع شود و هیچ برقی وجود نداشته باشد، یعنی باتری قطع شده و کاری نمی توان کرد.
• ولی اگر برق پشت آمپر ضعیف باشد و کم نور باشد و موتور سخت استارت بخورد این یعنی باتری به احتمال زیاد سولفاته شده و قابل تعمیر شدن است. در این حالت می توان از روش های احیای باتری که در بالا گفتیم استفاده کرد.

تاثیر روش های احیا و تعمیر باتری

• عمر متوسط هر باطری دو تا سه سال است که بستگی به نوع مصرف و استفاده شما از باطری دارد. و پس از این مدت امکان این که بتوانید باتری ماشین را تعمیر و یا آن را مجددا احیا کنید کاهش میابد هر چه از عمر باطری بیشتر سپری شود به همان نسبت روشهای فوق کمتر جواب خواهد داد.
• تمامی روش های تعمیر باتری فارق از اینکه برای باتری های سیلد (بدون نیاز به نگهداری) تقریباً بی کاربرد هستند و امروزه قریب به ۹۰% باتری های موجود در بازار سیلد هستند، هیچکدام از این روش ها نمی توانند صفحات باتری را تعمیر کنند یا قطعی صفحات را درست کنند یا عایق بین صفحات را ترمیم کنند چون این عیوب قابل تعمیر و بازیابی نیستند، پس این روش ها کاملاً بی کاربرد و غیر علمی بحساب می آیند.
• در اکثر روش ها تنها الکترولیت باتری در حال تعویض و تغییر است و اما اصل قضیه یعنی صفحات باتری را کاری نداریم.
• تعویض اسید باتری (الکترولیت باتری) برای باتری که صفحات آن ریزش کرده هیچ فایده ای ندارد.
• در واقع باتری به خاطر اسید آن معیوب نمی شود که اسید آن را تعویض یا تقویت کنیم بلکه باتری بخاطر صفحات آن (پلیت ها) معیوب می شود.
• در هنگام خارج کردن اسید باتری (الکترولیت باتری) یا در هنگام شستشو صفحات با جوش شیرین شاهد آب اسید (الکترولیت باتری) تیره رنگ خواهید بود. این نشان از ریزش و خرابی صفحات باتری شماست و با تعویض اسید چیزی حل نمی شود.
• با اضافه کردن اسید به باتری، باعث افزایش بیش از حد غلظت اسید باتری (اسید سولفوریک) می شوید که این خود سبب ریزش صفحات باتری و خراب شدن زود هنگام باتری می شود.
• روش شارژ باتری نیز کاربردی ندارند چون صفحات ریزش کرده باتری توانایی نگه داری برق جذب شده را ندارند پس این عملیات دشارژ و شارژ مجدد، تاثیری در باتری نخواهد داشت.