مقالات
انواع باتری خودرو
در هنگام انتخاب باتری ماشین، بسیاری از صاحبان خودرو نمی توانند تصمیم بگیرند که کدام نوع باتری را انتخاب کنند. آیا انتخاب باتری ای که نیاز به مراقبت و نگهداری دارد بهتر است، یا باتری که نیازی به سرویس نداشته باشد؟ تفاوت بین این باتری ها چیست؟
باتری های خودرو انواع مختلفی دارند ولی در یک کلام بهترین باتری خودرو به دو مدل تقسیم بندی می شوند، باتری های اتمی که غیر اسیدی هستند و باتری های اسیدی.
این دو نوع باتری که جزو بهترین باطری های موجود در بازار هستند مزایا و ویژگی هایی دارند که هر کدام را از دیگری برتر می سازد.
هرکدام از این باطری ها برای برخی از موتور ها و خودرو ها مفید می باشد و شما می توانید باتری مورد نظر خود را انتخاب کنید.
باتری خودرو چیست؟
باتری دستگاهی است که انرژی شیمایی را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند. وظیفه باتری در خودرو این است که در لحظه‌ی روشن کردن پیشرانه و هنگامی که پیشرانه خاموش یا دور آن پایین است، نیازهای برقی خودرو مانند استارت زدن، استفاده از رادیو، لامپ‌ها، شیشه بالابر و سایر قطعات برقی را برآورده سازد.
یکی از مهم ترین قطعات خودرو، باتری آن است که آن را قلب الکتریکی اتومبیل می نامند. از وظایف باتری خودرو، تامین نیروی مورد نیاز استارت و فراهم کردن انرژی الکتریکی مورد نیاز خودرو زمانی که نیاز خودرو بیش از مقدار تولید شده توسط دینام است.
آشنایی با انواع باتری خودرو
اجزای تشکیل دهنده باتری خودرو: قطب های باتری، درپوش باتری، پلاک مشخصات باتری، الکترولیت، جعبه باتری، صفحات مثبت، صفحات منفی، صفحات عایق می باشند که این باتری قابل شارژ نیز می باشد.
باتری مولدی است که می تواند با تبدیل انرژی، انرژی الکتریکی تولید نماید. باتری خودرو 12 ولت و از 35 تا 100 آمپر ظرفیت دارد اما این ظرفیت بستگی به عواملی مانند: مساحت صفحات باتری، تعداد صفحات باتری، مقدار الکترولیت، قدرت الکترولیت، نو و کهنه بودن باتری و دمای کارکرد دارد.
انتخاب بهترین نوع باتری می تواند سبب کاهش هزینه ها و افزایش کارایی باتری شود بنابراین بهتر است هنگام انتخاب باتری برای اتومبیلتان، مشخصات تعیین شده از طرف شرکت سازنده خودرو، میزان برق مصرفی خودرو، قدرت دینام برای شارژ، فضای موجود برای باتری را در نظر بگیرید و در انتخاب آن دقت کنید چون همانطور که گفتیم باتری ،قلب دوم اتومبیل است و استفاده از باتری نا مرغوب سبب آسیب به خودرو شما می شود.
رایج‌ترین انواع باطری ماشین در ایران به دو دسته اتمی (غیر سیلد) و اسیدی (سیلد) دسته‌بندی می‌شوند؛
باتری اتمی
باطری‌های غیر سیلد از صفحات دارای سرب آنتیموان و کلسیم تشکیل شده‌اند که هیبریدی یا دو آلیاژی نیز هستند. توجه داشته باشید که این نوع باتریها به کمی نگهداری نیاز دارند و همچنین برای استفاده در آب و هوای گرم توصیه می‌شوند.
امکان اضافه‌کردن آب در صورت نیاز، غیر قابل اندازه‌گیری غلظت آن با هیدرومتر و طول عمر بیشتر به‌خصوص در هوای گرم از مهم‌ترین ویژگی‌ها، مزایا و معایب باطری اتمی هستند.
ساختار باتری های اتمی نیز جالب می باشد و از پیچیدگی خاصی برخوردار نمی باشند.
در ساخت این نوع باتری ها ابتدا تعداد زیادی صفحه شارژ می شود، سپس تمامی صفحه هایی که شارژ شده اند روی هم قرار می گیرند و با توجه به تغییراتی که در آن ها انجام می گردد مانند یک قالب در می آورند.
به دلیل ساختاری که گفته شد این باتری ها در گرما عملکرد مناسب تری دارند و درصد خرابی آن ها در گرما کمتر است.
ساختار بیرونی این باتری ها هم جالب است و از سه چراغ به رنگ های سفید و سبز و قهوه ای استفاده شده است که هر کدام از این چراغ ها وضعیتی را به نمایش می گذارد :
- رنگ سفید: این رنگ به منظور این است که باطری شما خراب است و کار نمی کند و یا درست کار نمی کند.
- رنگ سبز: به این معنی است که باتری شما سالم است و به صورت کامل شارژ شده است.
- رنگ قهوه ای: باطری شما سالم است ولی شارژ کافی و مناسب ندارد.
باتری اسیدی
باطری‌های سیلد از صفحه سرب و کلسیم ساخته شده و در عین حال نیاز به هیچ مراقبتی ندارند. این نوع از باتریها، مقاومت زیادی در برابر دشارژ شدن داشته و همچنین زمان کمی برای عمل شارژ نیاز دارند.
باطری اسیدی نسبت به نوع اتمی، زمان طولانی‌تری عمر می‌کنند. با این حال بسیار مراقب باشید که به‌صورت کامل شارژ خالی نکنند؛ زیرا در صورت دشارژ شدن، متریال آن معیوب شده و خاصیت خود را از دست می‌دهند.
هزینه کم، عمر طولانی، شارژ سریع، مقاومت بالا در برابر شارژ زیاد، عدم نیاز به مراقبت و درصد کم خرابی ترمینال‌ها از مهم‌ترین ویژگی‌های باتری‌های سیلد نسبت به نوع غیر سیلد است.
این باتری ها به جای استفاده از آنتیموان از سرب استفاده می کند (البته به همراه کلسیوم) و می تواند بدون مراقبت خاصی مورد استفاده قرار گیرد.
این باتری ها ویژگی بسیار مناسبی برخوردار هستند و آن این است که زمان بسیار کمی را نسبت به سایر باتری ها نیاز دارند تا شارژ کامل شوند.
و البته جالب است که بدانید این باتری ها می توانند مدت زیادی را شارژ نگه دارند و از این حیث نسبت به سایر باتری ها برتری دارد.
باتری های اسیدی عمر طولانی تری دارند و از این جهت کاملا از سایر باتری ها بهتر هستند.
توجه داشته باشید که باتری های اسیدی نباید همیشه به صورت کامل شارژ شوند زیرا این کار باعث می شود که طول عمر باتری شما کم و کم تر شود و به زودی خاصیت نگهدارنده انرژی خود را از بین ببرد.
بهتر است که قبل از کامل شدن شارژ باتری شما آن را از منبع برق بکشید و نگذارید تا به صورت 100درصدی شارژ شود.
روش های سالم نگهداشتن باتری خودرو
- بررسی کامل باتری خودرو و دیاگ زدن هر شش ماه یک بار
- از شارژ بودن باتری مطمئن شوید
- اگر سه سال از عمر باتری می‌گذرد قبل از شروع فصل زمستان آن را امتحان کنید تا عملکرد درستی داشته باشد
- کابل باتری و اتصال دهنده‌ها را بررسی کنید
- ترمینال‌های باتری را با برس سیمی تمیز کنید
- خودرو را در پارکینگ مسقف پارک کنید
- اگر باتری خودرو ضعیف است، سلول‌های آن را با آب مقطر پر کنید
- استارت زدن نادرست به باتری خودرو آسیب می‌زند.
افزایش طول عمر باتری خودرو
برای نگهداری پیشگیرانه یک باتری بررسی سطح الکترولیت، محکم بودن سر باتری ها، تمیز کردن سطوح خورده شده قطب و سر باتری و چک کردن تسمه دینام لازم است. برای پیشگیری و افزایش طول عمر باتری باید به بررسی سطح الکترولیت پرداخت و از محکم بودن سر باتریها اطمینان حاصل نمود. همچنین تمیز کردن سطوح خورده شده قطب و سر باتری و چک کردن تسمه دینام از روش های با اهمیتی هستند. باید یک بار قبل از شروع سرما و ماهی یک بار در گرما چنین اقدامات پیشگیرانه ای انجام گیرد. در صورت پایین بودن سطح الکترولیت در باتری های غیر سیلد باتری را از آب مقطر پر کنید تا به سطح مشخص شده توسط سازنده باتری (۲ میلیمتر بالاتر از سطح صفحات) برسد اما در فصول گرم سال بیش از اندازه آن را از آب پر نکنید.
- اسید یا آب کثیف به باتری اضافه نکنید.
- از محافظ گرما برای منبع برق ماشین استفاده کنید.
- میزان بار پارزیتیک، حداکثر تا ۱۲۰ میلی‌آمپر مجاز است.
- در صورت شارژ کامل باطری، آن را در محل سرد نگهداری کنید.
- پیش از استارت، تمام وسایل الکتریکی و چراغ‌ها را خاموش کنید.
- بیش از شش ماه برای شارژ مجدد صبر نکنید.
- اگر میزان شارژ باتری از ۸۰ درصد کمتر شد، آن را شارژ کنید.
- برای نگهداری خودرو در زمستان (هوای سرد)؛ باتری را شارژ کامل کرده و موتور ماشین را گرم نگهدارید.
- در تابستان (هوای گرم)؛ به‌صورت مرتب سطح الکترولیت و آب باطری خودرو را کنترل کنید تا در حد استاندارد باشند.
انواع دیگر دسته بندی باتری ها
دسته بندی باتری ها از نظر جنس مواد تشكيل دهنده:
دسته بندی باتريها از نظر حالت الكتروليت:
باتری هایی که الكتروليت آنها جامد است (الكتروليت مانند ژل است) باتری های خشك و باتری هايي كه الكتروليت آنها مايع است باتری های تر ناميده مي شوند.
به جز اين دو روش دسته بندی، روش های ديگری نيز وجود دارد مثلاً دسته بندی از نظر:
- ولتاژ توليدی
- قابليت شارژ مجدد
- قابليت تغيير پذيری و سايز
كه نسبت به دو روش ذكر شده از درجه اهميت كمتری برخوردار هستند.
باتری خودروها معمولاً از نوع سربي- اسيدی بوده و از نظر حالت الكتروليت نوع تر و خشك آن وجود دارد ولتاژ آن ۱۲ ولت و قابليت شارژ مجدد را دارا بوده و در سايزهاي مختلف توليد مي شوند.
تفاوت باتری اتمی و باتری اسیدی
- جنس صفحه‌های به کار رفته در باتری اتمی ماشین بر خلاف باتری اسیدی طوری است که نیاز به نگهداری ندارد و لازم نیست به آن آب مقطر بیفزاییم. (پس تفاوت در جنس و نوع صفحات این باتریها است.)
- باتری ماشین اتمی بر خلاف نوع اسیدی آن، از درب‌های مختلف تشکیل نشده که باعث دسترسی ما به اسید خودرو شود و این قطعه باتری تنها یک درپوش دارد.
- باتری‌های اتمی با توجه به کیفیت و کارایی خود، از قیمت بالاتری نسبت به باتری‌های اسیدی برخوردارند و برای خرید آن ها باید مبلغ بیشتری بپزدازیم.
- از کار افتادن و غیر فعال شدن باتری‌های اتمی بر خلاف باتری‌های اسیدی به شکل ناگهانی و غیر مترقبه اتفاق می‌افتد. (باتری‌های اسیدی به مرور نشانه‌هایی در مورد از کار افتادگی و ضعف را نمودار می‌کنند.)
- چون باتری‌های اتمی دارای یک درپوش تشکیل هستند، لذا با مشکلاتی نظیر خارج شدن اسید از داخل باتری و آلوده‌سازی فضا مواجه نیستند؛ بر خلاف باتری‌های اسیدی که دارای شش درب مجزا هستند و امکان ریزش اسید از داخل آنها و در نتیجه کثیف شدن محیط زیاد است.
- عمر مفید باتری های اتمی و مدت زمانی که می‌توان آنها را مورد استفاده قرار داد، بسیار بیشتر از باتری‌های اسیدی است.
- باتری‌های اتمی یا همان باتری‌های سیلد را بر خلاف باتری‌های اسیدی، در صورت دشارژ شدن می‌توان با طی کردن روند ساده‌تری شارژ نمود و مجددا از آنها استفاده کرد.
- باتری‌های اتمی به سبب ویژگی‌هایشان، توان استارت ماشین را افزایش می‌دهند. در حقیقت میزان قدرتی که اتوموبیل برای استارت زدن از باتری اتمی دریافت می‌کند، نسبت به باتری اسیدی بیشتر است.
- باتری‌های اتمی بر خلاف باتری‌های اسیدی، پس از خریداری نیازی به شارژ کردن ندارند.
- مقاومت و قدرت باتری‌های اتمی در برابر شارژ شدن بیش از حالت عادی، زیاد است.
- باتری‌های اتمی همچنین قادر هستند به کنترل ذخیره شارژ بپردازند و کمتر شارژ خالی کنند.