تسمه تایم چیست؟ وظیفه تسمه تایم چیست؟

تسمه تایم بخشی جدایی ناپذیر از موتور وسیله نقلیه شما است که بسیاری از قطعات متحرک را با زمان بندی دقیق در کنار هم نگه می دارد تا بازده و قدرت بهینه را تولید کند. تسمه تایم نامناسب می‌تواند باعث خرابی فاجعه‌بار موتور شود، بنابراین مهم است که تعمیر و نگهداری های مربوط به آن را انجام داده و تسمه را طبق فاصله زمانی سرویس تعیین شده در دفترچه راهنمای خودرو خود تعویض کنید.

تسمه تایم چیست؟

تسمه تایم قطعه ای است که تمام قسمت های متحرک موتور را هماهنگ نگه می دارد. همچنین می تواند پمپ آب، پمپ تزریق و پمپ روغن را تغذیه کند. تسمه تایم از لاستیک با دندانه های سخت تشکیل شده است که با چرخ دنده میل بادامک و میل لنگ در هم قفل می شوند. این قطعه به همگام سازی حرکات بین قطعات کمک می کند. یکی دیگر از وظایف مهم تسمه تایم، اطمینان از باز و بسته شدن به موقع سوپاپ های ورودی و خروجی موتور با کمک پیستون است.

تسمه تایم قطعه ای داخل پیشرانه خودرو برای اتصال میلنگ به میل سوپاپ است تا حرکت سوپاپ ها و باز و بسته شدن آن ها به درستی انجام شود که نتیجه آن عملکرد صحیح چهار عمل اصلی موتور یعنی مکش، تراکم، انفجار و تخلیه است.

سرعت چرخش میل سوپاپ همواره باید نصف سرعت میلنگ باشد، وظیفه تسمه تایم تنظیم مناسب باز و بسته شدن سوپاپ و قرار گرفتن سوپاپ در وضعیت مناسب نسبت به پیستون است. اگر میل لنگ و میل بادامک به صورت هماهنگ کار نکنند، به این معنی است که مشکلی در خودرو وجود دارد.

وظیفه تسمه تایم چیست؟

تسمه تایم چرخه احتراق موتور را با اتصال میل لنگ و میل بادامک هماهنگ می کند. میل لنگ با حرکت پیستون ها می چرخد و میل بادامک حرکت دریچه های ورودی و خروجی را کنترل می کند.

هر سیلندر دارای سوپاپ های ورودی است که باز می شوند تا هوا و سوخت وارد محفظه احتراق شوند. هنگامی که مقدار مناسب هوا و سوخت وارد محفظه شد، میل بادامک سوپاپ ها را می بندد و پیستون در سیلندر به سمت بالا حرکت می کند و مخلوط سوخت/هوا را فشرده می کند. سپس شمع مخلوط را مشتعل می کند و منفجر می شود و پیستون را مجبور می کند تا به سمت پایین سیلندر حرکت کند و میل لنگ را بچرخاند. در این زمان، میل بادامک باعث باز شدن سوپاپ اگزوز می شود و به گازهای خروجی تولید شده در انفجار اجازه می دهد از سیلندر خارج شوند و این فرآیند دوباره شروع می شود.

تمام سوپاپ ها و پیستون باید در یک حرکت هماهنگ با دقت فعالیت کنند تا فرآیند به طور موثر و بدون منفجر شدن موتور انجام شود. چرخش میل لنگ از طریق تسمه تایم برای حرکت میل بادامک منتقل می شود.

چه زمانی باید تسمه تایم را تعویض کنید؟

تعویض تسمه تایم طبق دستورالعمل سازنده در دفترچه راهنما ضروری است. زمان تعویض تسمه تایم در مدل خودروها با یکدیگر متفاوت است، بنابراین عمر تسمه تایم ممکن است متفاوت باشد. با این حال، به طور معمول، تعویض تسمه تایم باید هر 90000 تا 130000 کیلومتر انجام شود. اطلاعات دقیق زمان تعویض تسمه تایم در دفترچه راهنمای مالک خودرو نوشته شده است.

از آنجایی که تسمه تایم از لاستیک ساخته شده است، مطمئناً به مرور زمان فرسوده می شود و در نهایت آسیب می بیند. هنگامی که تسمه تایم پاره می شود، موتور خودرو از کار می افتد یا ممکن است قعطعات موتور دیگر نتوانند هماهنگ کار کنند که می تواند به شدت به موتور ماشین آسیب برساند. اگر تسمه تایم را در زمان توصیه شده تعویض نکنید، ممکن است خودروی شما دچار خرابی کامل موتور یا شکستگی سوپاپ ها شود که می تواند خطرات زیادی به همراه داشته باشد. با تعویض تسمه تایم طبق دستورالعمل سازنده، می توان از  بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرد.

چگونه متوجه می شوید که تسمه تایم در شرف از کار افتادن است؟

بررسی تسمه تایم به صورت بصری بسیار دشوار است. همچنین هیچ علامت واضحی مبنی بر خراب شدن تسمه تایم وجود ندارد. معمولاً وقتی تسمه تایم خراب می شود، ناگهانی اتفاق می افتد. هنگامی که خرابی رخ می دهد، موتور بلافاصله متوقف می شود یا قدرت قابل توجهی را از دست می دهد.

اگرچه انجام بررسی ظاهری یا فیزیکی دشوار است، اما برخی از علائم وجود دارد که می توانید با استناد به آن ها متوجه پارگی تسمه تایم شوید.

موتور به سختی کار می کند

تسمه فرسوده روی زمان بندی موتور تأثیر می گذارد و احتمالاً باعث خاموش شدن آن می شود. اگر تسمه ساییده یا شل باشد، لیز می خورد و باعث می شود سیلندرها زودتر از زمان لازم باز و بسته شوند. در این حالت موتور به طور نامنظم کار می کند، اگر اصلا کار کند. روشن نشدن موتور نشانه مشکلی است که باید در اسرع وقت بررسی شود تا از آسیب جدی به موتور جلوگیری شود.

نویزهای تیک یا کلیک در موتور

هنگامی که تسمه تایم فرسوده می شود، می تواند باعث ایجاد صدای تیک یا کلیک در داخل موتور شود. این صدا می تواند نشان دهنده فشار کم روغن باشد که می تواند بر تسمه تایم تأثیر بگذارد. کشنده ای که تسمه را سفت نگه می دارد توسط روغن موتور تحت فشار قرار می گیرد. اگر کشنده فشار روغن لازم را نداشته باشد، تسمه شل می شود و احتمالاً از قرقره ها جدا می شود و یا پاره می شود. اگر میل بادامک ها فشار روغن کافی برای عملکرد صحیح نداشته باشند، قفل می شوند و باعث می شود تسمه تایم بشکند.

صدای جیغ

صدای جیغ یا جیرجیر ممکن است در زمان‌های مختلف مانند شتاب‌گیری، کاهش سرعت و ترمز کردن، یا حتی در حالت سکون رخ دهد. چند دلیل احتمالی وجود دارد که چنین صداهایی از ماشین شنیده شود، و همه آن ها نیاز به بررسی و تعمیر دارند. یکی از این احتمالات فرسودگی و شل شدگی تسمه تایم است که باید به سرعت بررسی شود.

موتور روشن نمی شود

اگر تسمه تایم کاملاً پاره شود، خودرو روشن نمی‌شود. موتور استارت درگیر می شود، اما خودرو روشن نمی شود.

به طور کلی

• کاهش قدرت موتور
• گرم شدن بیش از حد موتور
• لرزش هنگام رانندگی در جاده
• مشکل در راه اندازی موتور
• صدای جیرجیر یا جیغ از موتور
• نشت روغن از جلوی موتور
• روشن شدن چراغ چشمک زن موتور

علائمی هستند که نشان دهنده فرسودگی تسمه تایم و نیاز به تعویض آن هستند.

همچنین می توانید مقاله دلایل روشن شدن چراغ چک موتور را مطالعه کنید.

چگونه تسمه تایم را تعویض کنیم؟

تعویض تسمه تایم نیاز به درک اولیه سیستم موتور خودرو برای یک فرآیند روان دارد. تسمه های تایم را باید به مکانیک های متخصص که تجربه کار با آن ها را دارند واگذار کرد. یک مکانیک باتجربه علائم فرسودگی و همچنین سایر مسائل احتمالی را که می تواند بر وضعیت تسمه تایم، عملکرد و سایر سیستم ها و عملکردهای موتور تأثیر بگذارد، می داند. در صورتی که درمورد تسمه تایم دانش کافی دارید با توجه به مراحل زیر میتوانید آن را تعویض کنید.

همچنین برای صرفه جویی در زمان و هزینه ها می توانید پمپ آب و تسمه تایم را همزمان تعویض کنید.

در ویدیو زیر تمامی مراحل به خوبی توضیح داده شده است.

مرحله 1: آماده سازی

ابتدا ماشین و محل مورد نظر خود را آماده کنید. تعویض تسمه تایم و پمپ آب بسته به سطح مهارت شما ممکن است بین 1 تا 3 ساعت طول بکشد، بنابراین مطمئن شوید که زمان و مکان لازم برای تکمیل کار را دارید. قبل از شروع کارهای زیر را انجام دهید:

• جلوی ماشین را بالا ببرید تا بتوانید به زیرشاخه زیر موتور دسترسی داشته باشید.
• یک سطل زیر پمپ آب قرار دهید، زیرا وقتی آن را خارج می کنید، مایع خنک کننده بیرون می ریزد. دفترچه راهنمای خودرو را بخوانید تا پمپ را پیدا کنید.
• تمام ابزار خود را آماده کنید و کیسه ها و خودکاری برای برچسب زدن و نگهداری قطعاتی که از موتور جدا می کنید در اختیار داشته باشید.
• قبل از شروع به کار مطمئن شوید که موتور کاملا خنک است.
• موتور را در دنده قرار دهید (برای جلوگیری از چرخش آن هنگام برداشتن تسمه تایم) و ترمز دستی را بالا بکشید.

مرحله 2: تسمه ها را بردارید

تسمه فن و تسمه فرمان برقی در کنار درپوشی قرار دارند که تسمه تایم و پمپ آب را در خود جای داده است، بنابراین ابتدا باید آنها را بردارید. مراحل زیر را برای برداشتن تسمه ها دنبال کنید:

• پیچ و مهره هایی را که دینام را در موقعیت خود نگه می دارند باز کنید. سپس به آرامی روی آن ضربه بزنید تا تسمه فن باز شود تا بتوانید آن را جدا کنید.
• همین کار را با تسمه فرمان برقی انجام دهید، تسمه را از مسیر خارج کنید تا به پوشش تسمه تایم و قرقره میل لنگ برسید.
• قرقره میل لنگ را شل کنید. برای باز کردن پیچ و مهره به یک بازوی آچار بلند خوب نیاز دارید تا به داخل موتور برسید.

مرحله 3: حذف پوشش تسمه تایم

کیس تسمه تایم، تسمه تایم و پمپ آب را می پوشاند، بنابراین باید آن را بردارید. اکنون که تسمه ها برداشته شده اند و قرقره میل لنگ شل شده است، این کار بسیار ساده است.

• براکت های پایه موتور را بردارید. معمولاً دو پیچ وجود دارد که پایه را در جای خود نگه می دارد، یکی در بالا و دیگری در کنار. اینها را باز کنید و پایه را بردارید.
• سپس، پیچ‌ها یا پیچ‌های نگهدارنده پوشش بالایی تسمه تایم را در جای خود باز کنید. با این کار قرقره میل لنگ آشکار می شود که اکنون می توانید آن را بردارید.
• سپس باید چند پیچ دیگر را باز کنید تا قاب پایینی تسمه تایم را جدا کنید. پس از انجام این کار، باید بتوانید تسمه تایم و پمپ آب را ببینید.

مرحله 4: علامت گذاری چرخ دنده ها

قبل از اینکه قرقره را شل کنید و تسمه تایم را بردارید، ایده بسیار خوبی است که چرخ دنده ها را با کمی رنگ سفید یا گچ علامت بزنید. این کار مونتاژ مجدد را بسیار آسان‌تر می‌کند، زیرا چرخ‌دنده‌ها برای اطمینان از عملکرد خوب موتور باید کاملاً مرتب باشند.

مناظق گفته شده را علامت بزنید:

• بادامک بالایی، مطمئن شوید که علامت رنگ با بالای چرخ دنده و واشر همخوانی دارد.
• بادامک پایینی که همان روند بالا را دنبال می کند.
• چرخ‌دنده‌ها تا در صورت لیز خوردن در هنگام برداشتن تسمه بتوانید موارد را به درستی ردیف کنید.

مرحله 5: تسمه تایم را بردارید

نحوه جدا کردن تسمه تایم:

چرخ دنده کشنده میانی را شل کنید. از دو بادامک کوچکتر است و روی آن یک پیچ خواهد داشت.

همانطور که در حال شل کردن پیچ هستید، فنر را به سمت پایین فشار دهید و آن را به سمت پایین حرکت دهید. سپس، پیچ را محکم کنید تا در جای خود قفل شود. این باعث شل شدن تسمه تایم می شود و به شما امکان می دهد آن را بردارید. اکنون تسمه باید کشش خود را از دست داده باشد و به راحتی جدا شود. آن را به آرامی بیرون بکشید.

مرحله 6: پمپ آب را بردارید

اکنون زمان برداشتن پمپ آب است. قبل از انجام این کار، مطمئن شوید که یک سطل در زیر خودرو قرار داده اید تا هنگام باز کردن پیچ پمپ آب، مایع خنک کننده/ضد یخ درون آن بریزد.

• پیچ های پمپ آب را کمی شل کنید تا مایع خنک کننده به آرامی تخلیه شود. برداشتن کامل پیچ‌ها می‌تواند باعث پاشش شدید مایع خنک‌کننده شود، بنابراین به آرامی حرکت کنید و قبل از اینکه پمپ را کاملاً خارج کنید فرصت دهید تا کاملا تخلیه شود.
• هنگامی که جریان مایع خنک کننده به اندازه یک قطره کاهش یافت، می توانید پیچ ها را کاملاً جدا کرده و پمپ آب را خارج کنید.
• واشر قدیمی (قطعه فلزی که پمپ آب را به سر سیلندر متصل می کند) را بردارید.

نکته – بیشتر پمپ های آب جدید دارای واشر هستند، بنابراین نیازی به خرید جداگانه آن ندارید.

مرحله 7: نصب تسمه تایم جدید

• تسمه تایم جدید و کشنده را درجای خودش نصب کنید، مطمئن شوید که علامت های تایمینگ را در جهت درست آن قرار داده اید.
• کشش تسمه جدید را تنظیم کنید.
• مطمئن شوید که همه علائم تایمینگ در یک ردیف هستند.
• همه چیز را مجددا در جای خود نصب کنید، تمام مراحل ذکر شده در قسمت قبل را برعکس انجام دهید.

از مراحل فوق، مهمترین مرحله، تنظیم صحیح میزان کشش و قرار گیری درست علائم  تایمینگ است. تسمه‌ای که خیلی سفت و محکم باشد، خیلی دوام نخواهد آورد، تسمه‌ای هم که خیلی شل باشد، امکان دارد از محل خود خارج شود یا اینکه عمل زمان بندی را به خوبی انجام ندهد.

مرحله 8: سیستم خنک کننده را دوباره پر کنید

مرحله آخر پر کردن مجدد سیستم خنک کننده با خنک کننده/ضد یخ تازه و با عملکرد بالا است.